Sáng 2/12, tại phiên thảo luận về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 – 2035, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ lo ngại trước thực trạng nam giới Việt Nam đang có tuổi thọ ngắn hơn và kém khỏe mạnh hơn nữ giới, tạo ra hệ lụy lớn cho gia đình và xã hội trong bối cảnh dân số già hóa nhanh.
Nam giới sống khỏe ít hơn, tuổi thọ thấp hơn nữ
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê năm 2024, thời gian sống khỏe mạnh trung bình của người Việt là 65,4 tuổi. Trong đó, nam giới chỉ đạt 62,8 tuổi, thấp hơn nữ giới hơn 5 năm. Tuổi thọ trung bình của nam cũng thấp hơn nữ 5 năm (72,3 tuổi so với 77,3 tuổi).
Theo chuyên gia dân số Nguyễn Đình Cử, trung bình người cao tuổi ở Việt Nam mắc 3 – 4 bệnh. Tuổi thọ tăng lên nhưng số năm sống với bệnh tật cũng nhiều hơn, khi mỗi người Việt Nam có khoảng 10 năm phải sống chung với bệnh, làm giảm chất lượng cuộc sống và số năm sống khỏe mạnh.
Chênh lệch tuổi thọ giữa hai giới không chỉ xuất hiện ở Việt Nam mà còn phổ biến trên thế giới. Số liệu từ WHO và Liên Hợp Quốc cho thấy nam giới tại nhiều quốc gia sống ngắn hơn nữ từ 5 đến 10 năm. Ở Mỹ mức chênh lệch là 7 năm, tại Nga lên đến 10 năm.
Một số nghiên cứu y khoa được trích dẫn cho thấy sau tuổi 60, nam giới có xu hướng mất dần nhiễm sắc thể Y trong tế bào – yếu tố liên quan đến sẹo mô tim, suy tim và tăng nguy cơ tử vong. Cùng với đó là những hành vi nguy cơ cao như hút thuốc, uống rượu kéo dài, ăn uống thiếu lành mạnh, ít vận động và tâm lý chủ quan khi có dấu hiệu bệnh.
Cần có chiến lược sức khỏe dành riêng cho nam giới
Từ thực trạng trên, đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ) đề nghị bổ sung chỉ tiêu tăng thời gian sống khỏe mạnh của nam giới vào Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe và dân số giai đoạn 2026 – 2035. Mục tiêu của chương trình là tăng thời gian sống khỏe mạnh của nam trung niên lên 3 năm vào năm 2030 và ít nhất 5 năm vào năm 2035; tỷ lệ tử vong do bệnh không lây nhiễm ở nam giới giảm xuống 30% vào năm 2030 và 50% vào năm 2035.
Bà cũng đề nghị cần bổ sung nam giới vào nhóm đối tượng của các chương trình y tế chuyên biệt như của Australia và Anh, nhằm giải quyết các thách thức sức khỏe đặc thù, nâng cao hiệu quả phòng bệnh và chất lượng sống của đàn ông khi bước vào tuổi trung niên.
Theo bà, nếu không có chính sách riêng, đa số nam giới ở tuổi 70 sẽ đối mặt với suy giảm sức khỏe nghiêm trọng, gây thiếu hụt trụ cột gia đình, ảnh hưởng cân bằng giới và phát triển bền vững. Điều này cũng khiến phụ nữ cao tuổi rơi vào tình trạng cô đơn và thiệt thòi hơn.
Về kinh phí, tổng vốn thực hiện chương trình giai đoạn 2026 – 2035 tối thiểu trên 88.600 tỉ đồng, trong đó ngân sách trung ương chiếm 77%, ngân sách địa phương 22% và vốn hợp pháp khác 0,7%.
Sự chênh lệch lớn trong tuổi thọ của nam và nữ cũng đồng nghĩa rằng phụ nữ cao tuổi có tỷ lệ góa chồng cao gấp hơn 4 lần tỷ lệ nam giới góa vợ. Trong số những người cao tuổi mất bạn đời, phụ nữ chiếm hơn 80% ở mọi nhóm tuổi. Ở góc độ chăm sóc người cao tuổi, các chuyên gia cho rằng việc phải sống một mình khiến phụ nữ dễ đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe thể chất và tinh thần.
Đại biểu Tô Ái Vang nhấn mạnh sức khỏe nam giới là vấn đề quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới gia đình, xã hội và phát triển bền vững, mong Quốc hội xem xét các kiến nghị nhằm cải thiện sức khỏe và tuổi thọ của nam giới Việt Nam.
